CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu liderliğinde toplanan Parti Meclisi’nde (PM) Hukuk ve Seçim İşleri Genel Başkan Yardımcılığı eşgüdümünde hazırlanan Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem raporu görüşüldü.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek ile İstanbul Milletvekili İbrahim Kaboğlu’nun sunum yaptığı toplantıda, 29 maddelik parlamenter sistem önerisi büyük oranda şekillendirildi. Rapora son şeklini Kemal Kılıçdaroğlu verecek.
CHP’nin 25-26 Temmuz 2020 tarihinde gerçekleştirilen 37. Olağan Kurultayı’nda Kemal Kılıçdaroğlu tarafından açıklanan İkinci Yüzyıla Çağrı Beyannamesi’nin yer alan güçlendirilmiş parlamenter sistemin ana ilkeleri şu şekilde:
1. Cumhurbaşkanı partiler üstü ve tarafsız konuma getirilecektir.
2. Demokrasilerin ana omurgası olan (yasama, yürütme ve yargı erkleri arasındaki ilişkiler için) kuvvetler ayrılığı ilkesi hayata geçirilecektir.
3. Yürütmenin/Hükümetin yargı üzerindeki vesayeti kaldırılacak, bağımsız ve tarafsız yargı tesis edilecektir.
4. Güçlü bir demokrasi için güçlü meclis, güçlü milletvekili yapısı sağlanacaktır.
5. Milletin vekilini yine milletin seçmesi sağlanacaktır.
6. Başta Anayasa olmak üzere, mevzuatımız darbe hukukundan arındırılacaktır.
7. Siyasi Ahlak Yasası çıkarılacak, siyaset asla bir zenginleşme aracı olmayacaktır.
8. Yurtdışı seçim çevresi oluşturulacak, yurt dışındaki vatandaşlarımızın da mecliste temsili sağlanacaktır.
9. Meclisin hükümeti denetleme yolları işler ve etkili hale getirilecektir. Genel görüşme, meclis araştırması, meclis soruşturması ve gensoru yolları etkin kılınacaktır.
10. Mecliste bir “Kesin Hesap Komisyonu” oluşturulacak ve bu komisyonun başkanlığı ana muhalefet partisine verilecektir. Sayıştay gerçek işlevine kavuşacak, raporlarının tamamı meclise sunulacaktır.
11. Kamu ihale kanunu değiştirilerek tüm kamu ihalelerinin şeffaf ve kayırmacılıktan uzak yapılması sağlanacaktır. Adaletli bir vergi politikası için “Ulusal Vergi Konseyi” kurulacaktır.
12. Güçlü bir stratejik planlama teşkilatı kurulacaktır.
13. Asgari ücret vergiden muaf tutulacaktır.
14. “Aile Destekleri Sigortası Kurumu” ile hiçbir çocuğun yatağa aç girmemesi sağlanacaktır. Hiçbir yurttaşımız dışlanmayacak, özellikle kadına ve çocuğa yönelik şiddet ve istismar önlenecektir. Dezavantajlı gruplara pozitif ayrımcılık uygulanacaktır.
15. Halkın da meclise kanun önerisi verebilmesi sağlanacak, torba kanun uygulamasına son verilecek, kanun yapım sürecinde meslek odaları, sendikalar ve sivil toplum örgütlerinin görüşleri mutlaka alınacaktır.
16. Cumhurbaşkanı’nın bütün işlemleri karşı-imza kuralına bağlı olacak, tek başına yapacağı işlemler sayılı olarak Anayasa’da açıkça düzenlenecektir.
17. Başbakan TBMM üyeleri arasından seçilecek, yürütme organının başı olarak, Meclisten güvenoyu alacak; Bakanlar Başbakan tarafından belirlenecektir.
18. Siyasi istikrarı sağlamak için hükümeti kurmak kolay, düşürmek zor olacaktır. Kurucu güvenoyu ve yapıcı güvensizlik oyu getirilecek, güvenoyu için olumlu oyların fazla olması yeterli olacak, güvensizlik oyunda ise üye tam sayısının salt çoğunluğu aranacaktır.
19. Seçimde en çok oyu almış parti hükümeti kuramamışsa belli bir sürenin sonunda ikinci en çok oyu almış partiye bu görevin verilmesi güvence altına alınacaktır.
20. Yeni bir merkez yerel dengesi kurulacak, yerel yönetimlerin gelirleri arttırılacak, kayyum uygulamalarına son verilip seçimle gelenin seçimle gitmesi güvence altına alınacaktır.
21. Eğitim politikalarının tek hedefi “Fikri Hür, İrfanı Hür, Vicdanı Hür” nesiller yetiştirmek olacak, üniversitelerimizde her türlü düşünce özgürce tartışılabilecek, üniversitelerimizin idari, mali ve bilimsel özerkliği sağlanacak, darbecilerin getirdiği YÖK kaldırılacaktır.
22. Kamu yönetimi liyakat, etkililik ve saydamlık ilkelerine göre örgütlenecektir. Kamuya alımlarda sözlü sınavlar kaldırılacak, istisnai durumlarda ses ve görüntü kaydı zorunlu olacaktır.
23. Başta Merkez Bankası olmak üzere düzenleyici ve denetleyici kurumların bağımsızlığı ve güvencesi sağlanacaktır.
24. Anayasa Mahkemesi’nin kuruluş ve işleyişi hukuk devleti ve bağımsız yargı temelinde yeniden düzenlenecektir.
25. Hakimler ve Savcılar Kurulu kaldırılacak, Adalet Yüksek Kurulu oluşturulacaktır. Kurul yargıçlar ve savcılar olmak üzere iki ayrı daire şeklinde örgütlenecektir. Adalet Bakanı ve Müsteşarı (Bakan Yardımcısı) Kurulda yer almayacaktır. Kurulda avukatlar da temsil edilecektir. Kurulun kararları yargı denetimine açık olacaktır.
26. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Vekili, Yargıtay Genel Kurulu tarafından seçilecektir.
27. Yüksek Seçim Kurulu seçim mahkemesi olarak yeniden düzenlenecektir. Bu organın kararlarına karşı Anayasa Mahkemesine başvuru yolu açılacaktır.
28. Gelecek nesiller için “ekosistem” hakkı korunacak, “Çevre Yargısı” kurulacaktır.
29. İddia makamı ile savunma makamı arasındaki eşitsizlikler düzeltilecektir. Duruşma salonlarında savcılar ve avukatlar aynı seviyede oturacaktır. (DUVAR)
